Zo veranderde een studiereis naar Amerika het werk van deze verpleegkundigen

De beste patiëntenzorg leveren in een voor verpleegkundigen en verzorgenden gezonde werkomgeving. Dat is het uitgangspunt van Excellente Zorg volgens V&VN, geïnspireerd op het Amerikaanse Magnet Hospital-concept. Maar hoe kwam dat tot stand? In 2016 brachten drie verpleegkundigen en hun leidinggevenden vanuit Reade, centrum voor revalidatie en reumatologie in Amsterdam, een bezoek aan de onder Amerikaanse verpleegkundigen populaire magneetziekenhuizen in Chicago. Daarna gingen ze zelf met deze werkwijze aan de slag. “We hebben het gevoel dat onze stem tegenwoordig meer wordt gehoord.”

Na de reis naar Chicago moesten de basisprincipes waar magneetziekenhuizen mee werken, zoals inzetten op verpleegkundig leiderschap en opleidingsmogelijkheden en de focus op resultaten, naar Reade worden vertaald. Brenda Fibicher, verpleegkundige (niet praktiserend) en verpleegkundig manager: “We zijn gaan onderzoeken: wat willen onze verpleegkundigen? Voorheen werd het beleid vanuit het management bedacht, nu gaat het andersom. De energie is daardoor anders. Een concreet voorbeeld: verpleegkundigen kijken nu ’s ochtends zelf naar de bezetting in de kliniek en beslissen wat er nodig is, niet ik. De verpleegkundigen uit mijn team komen nu vooral bij mij om te sparren; ik loop ergens tegenaan, hoe kan ik dit het beste aanpakken? Ik heb meer een coachende rol.”

Van 'de verpleging' naar individuele verpleegkundigen

De ommekeer van een sturend naar een faciliterend management zorgde voor eyeopeners. Brenda: “Bijvoorbeeld als je het hebt over het opleidingsbudget. Verpleegkundigen werden altijd als groep bekeken: ‘de verpleging’. Terwijl het gaat om individuele verpleegkundigen. We voeren nu gesprekken over intrinsieke motivatie: waar sta je? Hoe wil jij je ontwikkelen? Alle verpleegkundigen krijgen een persoonlijk opleidingsbudget van duizend euro per jaar, dat zij op basis van hun persoonlijke doelen en ontwikkeling binnen hun vakgebied kunnen invullen.”

Focus op ontwikkeling

De ommekeer van een sturend naar een faciliterend management zorgde voor eyeopeners. Brenda: “Bijvoorbeeld als je het hebt over het opleidingsbudget. Verpleegkundigen werden altijd als groep bekeken: ‘de verpleging’. Terwijl het gaat om individuele verpleegkundigen. We voeren nu gesprekken over intrinsieke motivatie: waar sta je? Hoe wil jij je ontwikkelen? Alle verpleegkundigen krijgen een persoonlijk opleidingsbudget van duizend euro per jaar, dat zij op basis van hun persoonlijke doelen en ontwikkeling binnen hun vakgebied kunnen invullen.”

Opkomst van de Verpleegkundig Adviesraad (VAR)

Ines Samouco werkt als verpleegkundige op de dwarslaesieafdeling en is lid van de VAR, die in 2017 is gestart op verzoek van de Raad van Bestuur. “We geven gevraagd en ongevraagd advies over zaken als huisvesting, het leermanagementsysteem en het rookbeleid binnen de instelling. Kortgeleden organiseerden we een bijeenkomst voor verpleegkundigen om erachter te komen waarom ze bij Reade werken. We bespraken de leuke dingen, maar ook: als je Reade zou verlaten, waarom zou je dat doen? Uit deze bijeenkomst bleek dat veel collega’s hier werken omdat ze een passie hebben voor de revalidatie. Op het moment dat er, vanwege hoge werkdruk, minder tijd is om revaliderend te werken gaat de motivatie van veel collega’s omlaag. Ook de locatie (midden in het centrum van Amsterdam), de aandacht voor werk- en privébalans en het zelfroosteren werden als positieve punten genoemd. Negatief was onder andere het personeelstekort. Ook Reade heeft er last van. Zo was een vaste vrije dag voor verpleegkundigen niet mogelijk. Hierover hebben we de Raad van Bestuur geadviseerd. Het gevolg? Een proef om een vaste vrije dag voor alle verpleegkundigen mogelijk te maken. Hierdoor hebben we het gevoel dat onze stem wordt gehoord.”

De verpleegkundige als kartrekker

Reade heeft sinds kort een Chief Nursing Information Officer (CNIO) die de brug slaat tussen de verpleegkundigen en ICT. Daarnaast zijn ze bij Reade bezig met de uitwerking van councilgroepen, met een verpleegkundige als voorzitter. Brenda: “Een mooi voorbeeld is de councilgroep medicatie. Daarin zitten drie verpleegkundigen, een ziekenhuisarts, een revalidatiearts, een kwaliteitsadviseur en een medewerker van de apotheek. Vroeger was een arts degene die de leiding had. Nu krijgen verpleegkundigen de kans om leiderschap te tonen én zitten de juiste mensen om tafel om tot een efficiënt beleid, in dit geval op medicatiegebied, te komen. Dat gaan we verder uitrollen.”

Evalueren

Brenda: “Begin dit jaar kregen we de uitkomsten van de nulmeting van het V&VN Excellente Zorg-traject terug. Onze verpleegkundigen scoren hoog op tevredenheid. Ze geven aan dat het beleid van de afgelopen jaren ervoor heeft gezorgd dat ze beter gehoord worden. De verbeterpunten gaan vooral over werkdruk, voldoende vakbekwame collega’s en samenwerking, al verschilt dat laatste per team. Daar gaat onze speciaal aangestelde magneetverpleegkundige met een aantal collega’s mee aan de slag. Hopelijk zien we de resultaten terug bij de effectmeting, over een paar jaar.” Opgedane kennis wordt ook met andere organisaties in het ‘leernetwerk magnet’ gedeeld. Brenda: “Ons doel is niet het keurmerk magnet, maar het goed positioneren van verpleegkundigen en het verbeteren van de veiligheid en kwaliteit van de zorg.”

Passende beloning

Naast de positie, is ook het salaris van verpleegkundigen belangrijk, vindt Brenda. “Het is natuurlijk absurd hoe het salaris van verpleegkundigen achterblijft. Hoezo zijn we blij als een verpleegkundige in schaal 50 komt? Als ik zie hoe verpleegkundigen 24/7 zorg bieden, ook ’s nachts als er geen arts aanwezig is. Ga er maar aan staan! De komende jaren ga ik strijden voor een passend salaris.”

Vanaf begin 2020 kun je reageren op berichten via het nieuwe verenigingsplatform van V&VN. Wil je nu al een reactie kwijt? Praat mee op social media.